Trè anni fà, più di quaranta picculi agricultori di cinque regioni di l'altura cintrali (Lima, Huánuco, Pasco, Junín è Huancavelica) uniscenu forze cù u scopu di cunservà l'immensa varietà di patate native in u nostru paese.
L'altri ugettivi perseguiti eranu è sò di mantene in vita e cunniscenze è e pratiche tradiziunali - senza e quali isse varietà ancestrali ùn esisterebbenu oghje - è di ottene megliu cundizioni di vita. In questu modu, hè natu l'Associazione di Guardiani Nativi di Patate di u Perù Centrale (AGUAPAN).
Issi omi è donne ùn si sò micca lasciati scunfitti da e sfide ambientali è climatichi chì carattirizzanu i paisaghji di e muntagne cintrali ; à u cuntrariu, anu trovu modi innovativi di cultivà tuberi. Ogni membru di AGUAPAN cresce almenu cinquanta varietà di patate native, alcuni anu ancu ghjuntu à quattru centu. Cumu facenu cusì ? Senza eccezzioni, tutti suminanu "in una mistura" (chaqru), vale à dì, suminanu variità diverse in u stessu campu, postu chì l'esperienza indica chì, per mezu di sta tecnica, i patate pruteghjanu l'altri da u friddu (frostu è grandine).
Ogni annu, i membri di l'AGUAPAN lascianu e so famiglie è e so case per riunite in una assemblea generale è sparte cù i so culleghi u bonu è u male di a campagna precedente. Scambianu idee nantu à a manera di affruntà l'effetti di u cambiamentu climaticu - chì ùn li permette più di predichendu a piova o a fretura è hà intensificatu e pesti chì ùn anu micca pussutu ancu cuntrullà - è di scambià e so sumente cù l'altri chì ùn anu micca, cum'è s'elli eranu. figurine chì mancanu. i so album.
AGUAPAN hà riunitu in assemblea trè volte da a so creazione. L'ultimi di sti scontri sò accaduti in i primi ghjorni di ghjugnu di questu annu, in u distrittu di Laraos, pruvincia di Yauyos (Lima) è hà riunitu i cinquanta guardiani di a patata nativa, da 50 cumunità campagnole, chì sò parti di u paese. Associu.
I famosi patati nativi peruviani chì parechji di noi avemu vistu solu in i ritratti, sò stati mostrati in diretta in a piazza principale di Laraos, cù i so centu di forme, culori è sapori. Certi eranu stati salvati da e splutazioni Apurimeña chì anu ricevutu a visita disgraziata di u ranch, mentri àutri sò stati scelti apposta per mostrà davanti à tutti l'associ è i residenti di a zona. Per a so parte, i dialoghi giravanu intornu à e so sperienze cù u cambiamentu climaticu è u valore di a patata per a sicurità alimentaria.
Missing Associazione AGUAPAN.
Malgradu u so valore nutrizionale, ci sò ancu pochi varietà di patate native chì sò cunsumati fora di e cumunità campagnole. Ùn ci vole micca più di una visita rapida à u mercatu o supermercatu più vicinu per capisce chì solu dui o trè variità anu sappiutu di sneak in a dieta di i cunsumatori in e grande cità di u paese. Hè ancu veru chì ci sò qualchi tendenzi versu u cambiamentu è i cunsumatori urbani cumincianu timidamente à apprezzà altre varietà chì ghjunghjenu à i mercati,
A bassa dumanda di u restu di e variità indigene mette in periculu a so esistenza o, almenu, rende difficiuli per l'agricultori per ghjunghje à u mercatu regiunale o naziunale. Aghjunghjendu à questu, u prezzu di e patate native ùn hè ancu abbastanza altu - ancu s'ellu hè megliu - per copre i costi di produzzione chì i nostri agricultori invistisce.
Mantene a diversità di patate native implica guarantisci a sicurità alimentaria di a pupulazione, sia rurale sia urbana. Ogni patata nativa cresce in diversi ecosistemi è resiste à e diverse temperature, chì significa chì ancu in fronte di avvenimenti estremi, a diversità genetica di questi tuberi pò impedisce a perdita tutale di sta cultura. U so rolu in fronte à a vulnerabilità intrinseca di u paisanu, in particulare in l'Andes, hè cruciale.
L'associazioni cum'è AGUAPAN mette in risaltu l'impurtanza di a variabilità di patate in a voce di quelli chì anu pigliatu a sfida di cunservà direttamente, ma cuntribuiscenu à a cunsirvazione di stu pruduttu, a so diversità è i sistemi tradiziunali chì facenu pussibule. ghjunghje à i nostri tavulini hè ancu un compitu. di i cunsumatori.
Cumu pudemu cuntribuisce
Cumprà è cunsumà i so prudutti. Sti prudutti sò pruposti in diverse fiere di agricultori è mercati biologichi (tutti i sabbatu, per esempiu, pudete truvà unu di l'agricultori d'AGUAPAN à u Mercatu Salute di La Molina).
In u puntu chì a dumanda di più varietà di patate native cresce, i picculi agricultori anu più incentive (in più di i culturali) per cultivà è portà stu tuberu à e cità, cusì impurtante in a dieta di ogni peruvianu. Cumprate nativu, fatti in casa!
* Sicondu María Scurrah, da u Gruppu Yanapay, una patata cuntene più potasio chì una banana. I patate di carne gialla sò boni per i vostri ochji per via di i procaroteni chì cuntenenu.* Sicondu u Centru Internaziunale di Patate, più di 4,000 XNUMX varietà di patate native sò cultivate in l'altitudine andina di Perù, Bolivia è Ecuador.
* Sti patate sò assai adattati à e cundizioni duri chì prevalenu in l'altipiani andini, à altitudini chì varienu da 3,500 à 4,200 metri.* L'agricultori generalmente pruducenu sti varietà di patate native cù un minimu o senza usu di l'agrochimici.* SPDA, l'Associazione Yanapay, u International Potato Center è INIA facenu parte di u gruppu di supportu AGUAPAN, chì furnisce supportu tecnicu è legale à i so membri.